Моето учество во револуционерните борби на Македонија
| „Моето учество во револуционерните борби на Македонија“ од Алексо Мартулков |
Моето учество во револуционерните борби на Македонија — книга од македонскиот револуционер и социјалист Алексо Мартулков, Објавен во Скопје, 1954 година од институтот за национална историја. Во делото Мартулков детално раскажува за неговата младост, како тој почнал да се ориентира кон социјализмот, неговото учество во македонската револуционерна организација и ВМРО (Обединета). Како им помогнал на илинденците за време на нивното национално востание и за неговото учество во судскиот процес во Бугарија против ВМРО Обединета.
Содржина
уреди- Предговор
- Идење на Васил Главинов во Велес. — Како станав социјалист. — Создавањето на првата социјалистичка група во Македонија
- Моето одење во Софија. — Составот на Македонската социјалистичка група во Софија. — Создавањето на првата социјалистичка група во Македонија. — Подготовки за учество во Првомајската прослава. — Нашето знаме. — Учество во Првомајската манифестација. — Гоце Делчев на манифестацијата. — Судбина на знамето
- Формирање на социјалистички групи во Битола, Крушево, Скопје и др. — Нашата политичка програма
- Ширење на социјалистичките идеи во Велешката прогимназија. — Препраќање на социјалистичка литература од Софија за Велес. — Случајот со Васил Панчев
- Грчко-турската војна од 1897 година. — Во Скопје во Педалошкото училиште. — Анархистички влијанија. — Штрајк со глад во пансионот. — Моето исклучување од сите бугарски училишта
- Анархистичкиот кружог во Пловдив. — Манџуков, Герџиков. — Крадење на панаѓијата на владиката Натанил. — Средба со Гоце Делчев
- Конфликт меѓу Васил Главинов и Гоце Делчев. — Потреба од екс за да се дојде до парични средства. — Посета на бомболеарницата во с. Саблер на пат за Велес
- Мојата агитациона обиколка во 1899 година: с. Кукуречани, Неготино, Ваташа, Владимирово, Струмица, с. Дабиле, с. Робово, с. Муртино, с. Моноспитово, Гевгелија
- Како ме засегна „Валандовската афера“. — Жива социјалистичка активност во Велес. — Барање на начини за растурање социјалистичка литература
- Софиската група ги праќа Никола Русински и Јордан Малезанов за извршување на ексот. — Напад на Хаџи-Јована, чорбаџија од Велес. — Една моја претпазливост
- Прво апсење. — Пет месеци во Скопскиот „Куршумли ан“. — Малезанов бега со парите. — Помош од велешкото граѓанство. — Како се извлеков на судењето
- Растурање на социјалистичката група во Битола. — Моето несогласување со ставот на Веле Марков и Никола Русински. — Делчев ја брани социјалистичката група во Велес
- Конфликтот меѓу социјалистичката група и раководителите на ВМОРО во Велес. — Социјалистите во Скопје. — Гемиџиите и ние. — Нашето становиште. — Петар Поп Арсов за улогата на социјалистите во ВМОРО
- Теророт како вид борба во Македонија. — Пере Тошев за српската пропаганда. — Борба за црквата во с. Башино Село меѓу пропагандите. — Убиството на Димче Шурков искористено за борбата против српската пропаганда.
- План да се убие Крал Александар Обреновиќ. — Мојот став на состанокот на заговорниците
- Конфликт меѓу училишниот совет и училишното настојателство во Велес. — Борба против владиката Авксентије. — Ролјата на социјалистите во оваа акција. — Социјалистите Илија Павлов и Никола Карев стануваат раководители во ВМОРО
- Организационо зацврстување на Кумановскиот реон. — Задача од Пушкаров: да се изврши атентат во Скопје. — Средба во Врање со Жика Рафајловиќ. — Апсење од пограничните турски органи
- Влошена ситуација во Велес. — Засилување на српската пропаганда. — Фракциски борби во редовите на Внатрешната Организација. — Ѓорче Петров интервенира. — Моите разговори со Ѓорчета Петров
- Разгорување на фракциснерната борба. — Војводата Стефан Димитров подржуван од чорбаџискиот елемент. — Војводата Иван Алабакот пристигна со четата во Велешко. — Мојот престој во Скопје. — План да се убие гроф Салидис. — Пак во Куманово
- Личноста на Иван Алабакот. — Осуетување плановите на остатоците од „Гемиџиите“. — План да се обере поштата носена по железницата Скопје. — Солун
- Во четата на Иван Алабакот. — Уништување на чифликот во с. Јасеново. — Нашата дејност во Азот. — Средба со србомански војводи. — Конференцијата во с. Ораовец
- На пат за Бугарија. — Кај војводата Јордан Спасов. — Револуционерно судење за грабење мома меѓу каракачаните. — Спогодба меѓу Алабакот и Стефан Димитров. — Конференција во с. Крива Круша
- Обиди да се формира нова чета на Алабакот. — Нашите врски со Ерменските национал-револуционери. — Костадин Андонов „Сеченката“. — Четата заминува за Македонија. — Бој на Градишкиот врв. — Храбриот поп-Панзо. — Загинувањето на војводата Стефан Димитров. — Кој изврши предавство? — Нелегален престој во Велес
- Пак на пат за Бугарија. — Кај војводата Мише Развигоров. — Средба со Дамета Груев. — Конкресот на ВМОРО во Рилскиот манастир. — Разговор со Ѓорче Петров. — Судбата на војводата Бобе Стојчов. — Борби во Кумановско. — Влошување положбата во Азот. — Смртта на Панче Константинов и Гого Ацев. — Алабакот заминува за Македонија
- Во Софија 1906 година. — Социјалистот Александар Андонов. — Михаил Чаков со чета во Велешко. — Учество во Велешко. — Учество во штрајкот на перничките рудари
- Спорови за целта на национал-ослободителното движење. — Становиштето на социјалистичка група. — Младотурскиот преврат
- Хилми-паша. — Конференција од левицата на ВМОРО 1907 г. — Решение да се убие Хилми-паша. — Критика на становиштата на социјалистичкото движење во соседни земји. — Средба со Јане Сандански во врска со проектираното убиство на Хилми-паша
- Железничарски работник во Софија. — В затвор под обвинение дека сме готвиле атентат на рускиот кнез Николај Николаевич. — Двобој со истражниот судија (следователот). — Средба со Борис Сарафов во затворот. — Влијание на бугарските владеачки кругови врз работите на ВМОРО
- Зближување на Сарафов, Гарванов, Христо Матов и Даме Груев. — Борба против Серчаните. — Конгрес во Пирин. — Самоубиството на војводата Михаил Даев. — Тодор Паница ги убива Гарванова и Сарафова
- Собрание во Софија во 1908 година за една војна против Турција. — Отцепување на одринци од ВМОРО. — Раздвижување во левицата на ВМОРО. — Чернопеев, Делирадев и Сандански на заедничка конференција. — Убиството на Хилми-паша на дневен ред. — Врховистите пречат
- Општата политичка ситуација по младотурскиот преврат. — Матов во Велес. — Репресалии од младотурците. — Една изјава на д-р. Назим. — Конфликт со егзархистите власти во Велес
- Враќање во Скопје. — Дискусии за егзархијата. — Штрајк на железничките работници. — Моето учество во штрајкот. — Борба со врховистите во Велес. — Собрание во училиштето „Св. Кирил и Методи“. — Митинг против српската пропаганда. — Основување на работничко друштво „Класно единство“ во Велес. — Формирање на демократска партија во Македонија. — Борби со неоврховистите во Велес
- Учителското движење во Велешко. — Контрапревратот на Султан Амид. — Разговори на членовите на Обласниот младотурскиот комитет во Скопје за заедничка дејност. — Општо собрание во Велес за запишување доброволци за поход на Цариград. — Несогласија помеѓу одделните политички групации во Велес
- Во поход на Цариград. — Конференција на левицата на ВМОРО во Солун. — Низ Серез, Драма, Дедеагач, Димотика. — Влегување во Цариград. — Абдикација на Султан Амид. — Големи клања на реакционерни елементи во Цариград. — Средба со другарот Димитар Влахов
- Враќање од походот. — Случката со Јордана Шурков. — Понатамошни борци со неоврховистите. — Конфликт со Васила Главинов. — Дејност на комитетот за општествена безбедност во Велес. — Први мај 1909 г. во Велес. — Работничката група во рудникот при с. Попадија. — Нови борби со врховистите. — Конституционо-клубистите
- Социјалистички печат во Македонија во 1910 година. — Прв конгрес на балканските социјалисти во Солун. — Нашето становиште. — Влошување на општата политичка ситуација пред Балканската војна
- Подготовка на Балканската војна. — „Магарешки атентати“. — Избори во Турција. — Улогата на албанските бајрактари. — Албански поход во Македонија. — Првите денови на војната во Велес. — Доаѓањето на српските војници. — Соработка со четите со војската. — Нереди
- Обид за бугарска администрација во Велес. — Општината под српска контрола. — Весникот „Пиемонт“ и шовонистичката пропаганда за „спорна“ и „неспорна“ зона во Македонија
- Доаѓањето во Велес на Димитар Чупаров и обид да се испраќа делегати во Лондон за барање „Автономна Македонија“. — Велешкиот митрополит Милетија се враќа. — Принуден сум да бегам во Штип. — Колерата. — Средба со Ѓорче Петров
- Тодор Александров - организатор на диверзитски групи во тилот на „противникот“. Јас како „разнузнавач“. — Настроени на Бугарија по капитулацијата. — Лековерноста на Чернопеев. — Враќање во Велес. — На учителскиот курс во Белград. — Разговор со Драгиша Лапчевиќ во Ц. К. на српската социјал-демократска партија. — Радикалите и „Црната рука“
- Учество на Македонците во војната против Австро-Унгарија. — Дезертери од српската војска. — В затвор. — Врховистички чети ги провоцираат Србите. — Бугарија се замешува во војната против Србија. — Пренесување на затвореници во Битола, Струга и Охрид. — Ослободување. — Пак во Велес. — Секретар на општината во село Оморани
- Василие Трбиќ со авиони иде во Порече. — Обид за интернација на селани-србомани. — Мое советување со Петар Ацев. — Хајка против Трбиќа и неговите другари. — Бивши македонски револуционери во служба на бугарските окупатори. — Причини за србоманството во Азот, Поречето, прилепските села и др. — „Усмирителни команди“ под началството на полковникот Панов. — Масовни интернирања од Велес, Азот и од други места.
- Во Приштина. — Димитар Влахов како управител во Приштина. — Албанофилство. — Евакуација на бугарската администрација. — Размислувања мои, на Ѓорчета Петров, Петар Ацев, Павел Христов и др. во град Феризово (Урошевац). — Бунтови во бугарската војска. — Тодор Александров и генерал Протогеров во заштита на виновниците за војната. — „Назад кон автономијата“
- Формирање на времено претставителство. — Врховистите на работа во македонските братства. — Македонски национален комитет, македонската група „Освобождение“ и Федератистите. — Тодор Александров дејствува во Источна Македонија. — Воената лига ги подржува „Автономистите“. — Конгресот на групата „Освобождение“. — Наместо независна Македонија - создавање Балкански советски републики. — Убиството на Ѓорче Петров и Александар Димитров. — Јордан Чкатров држи говор пред гробот на Ѓорче Петров
- Спогодбата Пашиќ. — Стамболијски. — Крум Заграфов влегува со чета во Источна Македонија. — Македонска група во Бугарскиот земјоделски сојуз. — „Црниот блок“ и „Автономистите“. — Акциите на александровци во Неврокоп и Ќустендил. — Државниот удар на 9 јуни 1923 година. — Автономистички банди вршат клања и други ѕверства во Бугарија и Пиринска Македонија. — Септемвриското востание. — „Автономистите“ активни учесници во шпиц-командите. — Бесилките во Горна Џумаја
- Влијание на Илинденската организација. — Алексо Паша. — Убиството на Тодор Александров. — Клањата во Горна Џумаја. — Прочиствување на Организацијата од прогресивни елементи. — Појавата на ВМРО (Обединета). — Расцеп сред врховиститите: михајловисти и протогеровисти. — Пратеник во бугарскиот парламент. — Избивање на македонски прогресивни дејци. — Обид да бидам убиен. — Весникот „Македонска правда“
- Ликвидација на михајловистите и нивната вооружена сила. — В. „Македонско знаме“ и паролата за македонската нација. — Судскиот процес против „Обединета“. — Македонската прогресивна емиграција во изборната борба во 1937 година