Естира (вики-превод)

Нехемија

Естер Библија (вики-превод) од н.п.

Јов

Глава 1

Симнување од престолот на царицата Вашти.

¹Беше тоа во времето на Ксерксес^[1], оној Ксерксес што владееше од Индија, па сѐ до Куш^[2], со сто дваесет и седум области^[3]. ²Во тоа време царот Ксерксес владееше од својот царски престол во престолнината Суса^[4]. ³Во третата^[5] година на неговото владеење приреди гозба за сите негови благородници и службеници. Присутни беа воените старешини на Персија^[6] и Медија^[7], кнезовите и благородниците од сите области.

⁴Кога го покажа неизмерното богатство на своето царство, сјајот и славата на неговото величество, а тоа траеше многу денови, сто и осумдесет на број, ⁵и кога завршија овие денови, приреди царот седумдневна гозба во предворјето на градината на царската палата за сите луѓе што се затекнаа во градот Суса, од најголемиот па сѐ до најмалиот. ⁶Бели и сини ленени платна беа закачени со јажиња од бел и пурпурен лен, на алки од сребро и столбови од мермер. Златни и сребрени легла беа поставени врз подот поплочен со порфир, мермер, мајката на бисерот^[8] и скапоцени камења. ⁷Се служеше вино во златни бокали, секој бокал различен од другите, царско вино изобилно, според дарежливоста на царот^[9]. ⁸Пиењето беше без принуда, според наредбата на царот, зашто тој им беше наредил на сите кои служеа вино во неговиот дворец, на секој човек да му налеваат толку колку што тој сака.

⁹И царицата Вашти приреди гозба за жените во царскиот дворец на царот Ксерксес.

¹⁰На седмиот ден, кога царот добро се беше орасположил од виното, им нареди на Мехуман, Бизта, Харвона, Бигта, Авагта, Зетар и Каркас, седуммината евнуси кои служеа пред царот Ксерксес, ¹¹да ја доведат царицата Вашти пред царот со царската круна на глава, за да им ја покаже на луѓето и благородниците нејзината убавина, зашто таа беше многу убава. ¹²Но царицата Вашти одби да дојде, како што ѝ беше наредено од царот, преку неговите слуги. Царот силно се разгневи и неговата лутина се разгоре во него.

¹³Тогаш им проговори царот на мудреците, луѓето кои ги разбираа времињата^[10], зашто така правеше царот постојано и се советуваше со оние кои ги познаваа законите и правото. ¹⁴А до него беа: Каршена, Шетар, Адмата, Таршиш, Мерес, Марсена и Мемухан, седуммина благородници од Персија и Медија, луѓе кои имаа пристап до царот^[11] и кои беа на највисоки места во царството.

¹⁵„Што според законот треба да ѝ сторам на царицата Вашти, зашто таа не се потчини на наредбата на царот Ксерксес, пренесена од евнусите?“

¹⁶Тогаш одговори Мемухан пред царот и пред благородниците: „Она што го направи царицата Вашти не е само против царот, туку и против сите благородници и против сите луѓе кои живеат во областите на царот Ксерксес, ¹⁷оти ќе се расчуе за таа постапка на царицата и сите жени ќе ги презираат своите мажи. Ќе велат: ’Царот Ксерксес наредил да ја доведат царицата Вашти пред него, но таа не дошла.' ¹⁸Уште денеска жените на благородниците на Персија и Медија кои слушнале за оваа постапка на царицата, истото ќе им го направат на своите мажи, па на непочитувањето и расправиите крај ќе им нема.

¹⁹Затоа, ако му е така угодно на царот, нека издаде неотповиклив^[12] царски указ и нека биде запишано во законите на Персија и Медија, Вашти веќе никогаш да не смее да се појави во присуство на царот Ксерксес, а нејзиното царско место нека ѝ го додели царот на некоја друга жена, подобра од неа. ²⁰Кога ќе се расчуе за указот на царот, кој ќе биде разгласен низ целото царство, кое ете е многу големо, сите жени ќе ги почитуваат своите мажи, од најголемиот па сѐ до најмалиот.“

²¹Им се допадна овој совет на царот и на благородниците, и царот постапи според препораката на Мемухан. ²²Тогаш испрати царот проглас до сите царски области, до секоја област со нејзиното писмо и до секој народ на неговиот јазик, разгласувајќи^[13] секому на неговиот сопствен говор дека секој маж треба да биде господар во својот дом.

Глава 2

Естер станува царица.

¹После^[14] овие настани, откако стивна гневот на царот Ксерксес, се сети на Вашти, на она што таа го стори и на она што беше наредено во врска со неа. ²Тогаш предложија придружниците на царот, оние кои го служеа: „Нека се побараат за царот убави млади девојки, девици. ³Нека назначи царот луѓе задолжени за таа работа во сите области на неговото царство и нека ги донесат сите убави млади девици во престолнината Суса, во харемот под управа на царскиот евнух Хегај, кој е задолжен за жените, и да им се даде сѐ што им треба за разубавување. ⁴Тогаш онаа девојка која ќе му се допадне на царот нека биде царица наместо Вашти.“ Му се допадна овој совет на царот и тој така и направи.

⁵А имаше во престолнината Суса еден човек, Евреин од племето Венијаминово, Мордахај^[15] му беше името, син на Јаир, син на Шимеј, син на Киш. ⁶Тој беше одведен од Ерусалим заедно со заробениците кои беа одведени со Јехонија^[16], царот на Јуда, а кои ги зароби вавилонскиот цар Невухаднессар. ⁷Тој ја беше посвоил Хадаса^[17], а таа е Естер^[18], ќерката на неговиот чичко, бидејќи таа немаше ни татко ни мајка. Девојката беше нежна и убава во ставата. Кога умреа татко ѝ, и мајка ѝ, ја посвои Мордахај и му стана ќерка.

⁸Кога се расчу наредбата на царот и неговиот указ, и кога беа доведени многу девојки во престолнината Суса под управа на Хегај, и Естер беше одведена во царскиот дворец под управа на Хегај, оној кој беше задолжен за жените. ⁹Му се допадна девојката и ја доби неговата наклоност, па веднаш ѝ даде сѐ што ѝ требаше за дотерување. Ѝ обезбеди посебна храна и седум слугинки избрани и доделени од царскиот дворец, па ја пресели неа и нејзините слугинки во најдобриот дел од харемот.

¹⁰Естер не откри од кој народ е и од кое семејство, зашто Мордахај ѝ беше заповедал да не открива. ¹¹Секој ден Мордахај одеше близу до дворот на харемот, за да дознае како е Естер и што се случува со неа.

¹²Пред да дојде редот на една девојка да оди кај царот Ксерксес, требаше да помине дванаесет месеци во дотерување, како што беше пропишано за жените, шест месеци со миртово масло и шест месеци со мириси и женска козметика. ¹³Вака одеше девојката кај царот: Сѐ што сакаше од харемот ѝ се даваше за да го понесе со себе во царскиот дворец. ¹⁴Вечерта одеше, а наутро се враќаше во харемот, во друг дел под управа на царскиот евнух Шаашгаз, кој беше задолжен за наложниците. Не се враќаше повторно кај царот, освен ако царот не беше задоволен со неа и не ја повикаше по име.

¹⁵Кога дојде ред кај царот да оди Естер, ќерката на Авихаил, чичкото на Мордахај, која тој ја беше посвоил, таа не побара ништо друго, освен она што ѝ препорача царскиот евнух Хегај, оној што беше задолжен за жените, и Естер им се допадна на сите што ја видоа. ¹⁶Естер беше одведена кај царот Ксерксес, во неговиот царски дворец, во десеттиот месец, а тоа е месецот тевет, во седмата година од неговото владеење.

¹⁷Естер го привлече царот повеќе од која било друга жена, и се здоби со неговата наклоност, му прирасна за срце^[19] повеќе од било која друга девица, па ѝ стави царска круна на главата и ја направи царица наместо Вашти. ¹⁸Приреди царот голема гозба за сите благородници и негови службеници, гозба во чест на Естер. Тој ден беше прогласен за празник^[20] низ сите области и беа поделени дарови, според дарежливоста на царот^[21].

Мордекај го открива заговорот.

¹⁹А кога по втор пат се собраа девиците, тогаш Мордахај седеше пред царската порта^[22]. ²⁰Естер не откри од кое семејство е и од кој народ, токму онака како што ѝ беше рекол Мордахај, и таа ги слушаше неговите упатства исто како и кога живееше кај него.

²¹Во текот на деновите кога Мордахај седеше пред царската порта, се налутија Бигтан и Тереш, двајца царски старешини, стражари пред влезот и направија заговор да дигнат рака^[23] на Ксерксес. ²²Но овој заговор беше откриен од Мордахај и тој ѝ кажа за тоа на царицата Естер, а царицата Естер му пренесе за тоа на царот од името на Мордахај. ²³Тогаш ова беше испитано и се разоткри заговорот, па ѝ двајцата беа обесени на бесилка^[24], а ова, во присуство на царот, беше запишано во летописите на тоа време.

Глава 3

Хаман сака да ги уништи Евреите.

¹После овие настани, царот Ксерксес му направи чест на Хаман, син на Хамедата, Агагиец, и го воздигна. Му даде место^[25] највисоко од сите благородници кои беа со него. ²Сите царски службеници кои беа крај царската порта клечеа на колена и му правеа чест на Хаман, зашто така беше заповедал за него царот. Но Мордахај не клечеше^[26] и не му правеше чест.

³Тогаш царските службеници кои беа крај царската порта го прашаа Мордахај: „Зошто ти не се покоруваш на царската наредба?“ ⁴И откако така му зборуваа ден за ден, а тој не се расправаше со нив, му кажаа на Хаман да види до кога ќе се трпи таквото однесување на Мордахај, зашто тој им беше кажал дека е Евреин.

⁵Кога виде Хаман дека Мордахај не клечи на колена и не му прави чест, се исполни Хаман со бес. ⁶Малку му се виде да прати човек^[27] за да го убие Мордахај, а му беа кажале од кој народ е Мордахај, затоа Хаман гледаше како да ги уништи сите Евреи, народот на Мордахај, во целото царство на Ксерксес.

⁷Во дванаесеттата^[28] година на царот Ксерксес, во првиот месец, а тоа е месецот нисан, фрли тој пур, а тоа е жрепка. Фрлена беше жрепка во присуство на Хаман, за секој ден и за секој месец^[29], сѐ до дванаесеттиот месец, а тоа е месецот адар.

⁸Тогаш Хаман му рече на царот Ксерксес: „Има еден народ^[30], распрснат и расселен меѓу народите во сите области од вашето царство. Нивните обичаи се разликуваат од обичаите на сите други народи, на царските закони не се потчинуваат и на царот не му е од полза да ги трпи. ⁹Ако му е по волја на царот, нека нареди да бидат уништат. Десет илјади таланти^[31] сребро приложив во царската ризница, ги предадов во рацете на оние кои треба да ја извршат оваа работа.“

¹⁰Го симна царот прстенот-печат од рака и му го даде на Хаман, синот на Хамедата, Агагиецот, непријателот на Евреите, ¹¹и му рече царот на Хаман: „Парите задржи си ги, а со народот прави како што сметаш за исправно.“

¹²Тогаш, во тринаесеттиот ден од првиот месец, беа повикани царските записничари, и беше запишано сѐ што им нареди Хаман на царските сатрапи, на управниците над сите области, на благородниците од сите народи, за секоја област со нејзиното писмо, за секој народ на неговиот јазик. Во името на царот Ксерксес беше запишано и запечатено со царскиот прстен-печат. ¹³Испратија писма преку гласници до сите царски области да се уништи, да се убие и истреби секој Евреин од младо до старо, и дете и жена, за само еден ден, на тринаесеттиот^[32] ден од дванаесеттиот месец, а тоа е месецот адар, и нивните имоти да се разграбаат. ¹⁴Препис од овој указ да се донесе како закон во сите области и да им се објави на сите народи, за да бидат подготвени за тој ден.

¹⁵Излегоа гласниците потерани од царската наредба и указот беше издаден во престолнината Суса. Царот и Хаман седнаа да пијат, а во престолнината Суса настана забуна.

Глава 4

Мордахај ја преколнува Естер за помош.

¹Кога дозна Мордахај што сѐ се беше случило, ја раскина Мордахај облеката своја, стави врз себе вреќиште и пепел посипа, излезе среде градот и плачеше, липаше силно и горчливо. ²Тој стигна само до пред царската порта, зашто никој облечен во вреќиште не смееше да влезе во царската порта. ³Во секоја област, во секое место каде што царскиот указ беше донесен, жалост голема настана меѓу Евреите со пост и плак и лелек. Вреќишта ставија врз себе многумина и пепел посипаа.

⁴Кога дојдоа слугинките на Естер, и евнусите, и ѝ кажаа, царицата многу се натажи. Испрати облеки да му облечат на Мордахај и да го соблечат од него вреќиштето, но тој не прифати. ⁵Тогаш Естер го викна Хатах, еден од царските евнуси кој ѝ беше доделен, и му нареди да открие што станува со Мордахај и зошто така се однесува.

⁶Излезе Хатах и отиде кај Мордахај, на градскиот плоштад пред царската порта. ⁷Мордахај му раскажа за сѐ што се беше случило и му го кажа точниот^[33] износ на пари кој му го ветил Хаман на царот за царската ризница, за да ги уништи Евреите. ⁸Му го даде и преписот од указот кој беше издаден во Суса, за нивно искоренување, за да ѝ го покаже на Естер и да ѝ објасни, да ѝ каже веднаш да оди кај царот и да моли за милост, да се заложи пред него за својот народ.

⁹Се врати Хатах, и ѝ ги пренесе на Естер зборовите на Мордахај. ¹⁰Тогаш Естер му кажа на Хатах што да му пренесе на Мордахај: ¹¹„Сите службеници на царот, сите луѓе од царските области знаат дека ако било кој маж или жена пријде кај царот во внатрешниот двор, без да биде повикан, законот вели да биде убиен^[34], освен ако царот не го допре со својот златен жезол, та да преживее. А јас не сум повикана да одам кај царот има веќе ете триесет дена.“

¹²Тогаш му ги пренесе на Мордахај зборовите на Естер. ¹³Одговори Мордахај, и ѝ возврати на Естер: „Немој да си мислиш во себе дека единствено ти, од сите Евреи, ќе се извлечеш само затоа што си во царскиот дом. ¹⁴Ако ти сега премолчиш, ако во ова време ништо не сториш, ќе се најде за Евреите спас и избавување од друго место. Но ти и семејството на твојот татко ќе изгинете. Кој знае, можеби токму за едно вакво време ти стана царица.“

¹⁵Тогаш одговори Естер и му испрати порака на Мордахај: ¹⁶„Оди, собери ги сите Евреи што се наоѓаат во Суса и постете за мене! Не јадете и не пијте три дена и три ноќи, а јас и моите слугинки исто така ќе постиме! Потоа јас ќе одам кај царот, иако тоа не е по законот, па ако погинам, нека погинам.“

¹⁷Излезе Мордахај и направи сѐ онака како што му беше кажала Естер.

Глава 5

Естер го моли царот.

¹На третиот ден облече Естер царска облека и застана во внатрешниот двор на царскиот дворец, пред царскиот дом, а царот седеше на својот царски престол, во царскиот дом, токму наспроти влезот. ²Кога царот ја виде царицата Естер како стои во предворјето, му се допадна, па го зеде царот златниот жезол в рака, пријде кон Естер и ја допре со врвот на жезолот.

³Тогаш тој ја праша: „Што е царице Естер? Што бараш? И да е до половината царство - ќе ти биде дадено.“

⁴А Естер одговори: „Ако му е така угодно на царот, нека дојде денеска царот, заедно со Хаман, на гозбата што јас ја приредив за него.“

⁵Царот одговори: „Брзо доведете го Хаман, за да ја исполниме желбата на Естер!“ И така царот и Хаман отидоа на гозбата што ја приреди Естер. ⁶Пиејќи вино, царот ја праша Естер: „Кажи што бараш и ќе ти биде дадено? Каква е твојата молба? И да е до половината царство - ќе ти биде исполнето.“

⁷Тогаш одговори Естер и рече: „Мојето барање и молба е ⁸ако сум нашла милост во очите на царот и ако на царот му е угодно да ме награди и моето барање и молба да ги удоволи, да дојде царот со Хаман и утре на гозбата што ќе ја приредам за нив. Тогаш ќе одговорам на прашањето на царот.“

Бесот на Хаман против Мордахај.

⁹Излезе Хаман тој ден среќен и развеселен, но кога го виде Хаман Мордахај покрај царската порта, и тој не стана и не покажа страв од него, се исполни Хаман со бес против Мордахај. ¹⁰Се воздржа Хаман и си отиде дома. Ги викна кај себе своите пријатели и својата жена Зереш.

¹¹Им се испофали Хаман за своето огромно богатство, за своите многу синови, и сета чест што му ја направи царот и како го воздигна над сите благородници и службеници царски. ¹²А исто така кажа: „Никој друг не повика царицата Естер на гозба со царот, туку само мене. И утре сум поканет од неа, заедно со царот. ¹³Но сето тоа не ме прави среќен, сѐ додека го гледам Евреинот Мордахај како седи пред царската порта.“

¹⁴Тогаш жена му Зереш и сите негови пријатели му рекоа: „Направи бесилки, педесет лакти високи^[35], и утре побарај од царот да го обеси Мордахај на нив. Потоа оди со царот среќен на вечера.“ Ова му се допадна на Хаман и тој направи бесилки.

Глава 6

На Мордахај му се прави чест.

¹Таа ноќ сонот му побегна на царот, па нареди да ја донесат книгата на летописите од тоа време и да му читаат од неа. ²И се најде запишано дека Мордахај ги раскринка Бигтана и Тереш, двајцата царски старешини и стражари пред портата, кои спремаа заговор да дигнат рака на Керксес.

³Тогаш царот праша: „Каква чест му беше направена на Мордахај и какво признание му беше дадено за ова?“, а луѓето околу царот, оние кои го служеа одговорија: „За него ништо не е сторено.“

⁴Царот рече: „Кој е во дворот?“, тогаш Хаман влезе во предворјето на царскиот дом, за да му зборува на царот да го обеси Мордахај на бесилките што ги подигна за него.

⁵Слугите на царот му оговорија: „Ете го Хаман стои во дворот.“ Царот нареди да влезе.

⁶Кога влезе Хаман, царот го праша: „Што да стори царот за човек од кого е задоволен, каква чест да му направи?“, а Хаман си помисли во себе: „На кого друг царот би му правел чест, освен мене?“ ⁷Па му одговори Хаман на царот: „На оној човек од кого царот е задоволен и сака да му направи чест, ⁸нека му донесат царска облека, онаа царот што ја носи, и коњот царот што го јава, оној што има царска грива на главата. ⁹Нека ја предаде облеката и коњот во рацете на еден од благородните царски кнезови, па нека го облече човекот со кого царот е задоволен и сака да му направи чест. Потоа нека го води качен на коњ низ улиците на градот и нека разгласува пред него: ’Вака му се прави на човек со кого царот е задоволен и сака да му направи чест.'“

¹⁰А царот му нареди на Хаман: „Брзо оди, земи ја облеката и коњот, како што ми советуваше и сето ова направи му го на Евреинот Мордахај, оној што седи пред царската порта. Ништо да не заборавиш од сето ова што ми го препорача.“

¹¹И така, ја зеде Хаман облеката и коњот, го облече Мордахај, го качи на коњот и го водеше по улиците, викајќи пред него: „Вака му се прави на човек со кого царот е задоволен и сака да му направи чест.“

¹²Потоа Мордахај се врати кај царската порта, а Хаман оттрча дома натажен и со покриена глава, ¹³и им рече Хаман на својата жена Зереш и на сите негови пријатели што му се беше случило. Неговите советници и неговата жена Зереш му одговорија: „Штом Мордахај, оној пред кого си почнал да паѓаш, е потомок на Евреите, нема да можеш да истраеш против него. Ќе бидеш уништен, сигурно ќе бидеш уништен пред него.“ ¹⁴Додека сѐ уште зборуваа со него, царските евнуси пристигнаа и побрзаа да го одведат Хаман на гозбата што ја приредуваше Естер.

Глава 7

Обесувањето на Хаман.

¹Отидоа царот и Хаман да се гостат со царицата Естер. ²На вториот ден, пиејќи вино, царот повторно ја праша Естер: „Кажи што бараш царице Естер и ќе ти биде дадено? Кажи ја твојата молба и ако е и до половината царство - ќе ти биде исполнето?“

³Тогаш одговори царицата Естер и рече: „Ако сум нашла милост во твоите очи царе, и ако на царот така му е угодно, подари ми го мојот живот, тоа ми е барањето и поштеди го мојот народ, тоа ми е молбата. ⁴Продадени сме, јас и мојот народ, за да нѐ уништат, да нѐ исколат и да нѐ истребат. Ако како робови и робинки бевме продадени, јас ќе си молчев, зашто не вреди за такво нешто царот да се вознемирува.“

⁵Тогаш праша царот Ксерксес, и ѝ рече на царицата Естер: „Кој е тој, каде е тој чие срце можело да направи такво нешто?“

⁶А Естер рече: „Човекот кој е наш противник и непријател е овој злобен Хаман.“ Тогаш Хаман се стресе од страв пред царот и пред царицата. ⁷Царот стана бесно од пиењето вино и отиде во градината на дворецот, а Хаман остана да ја моли царицата Естер за својот живот, сфаќајќи дека царот веќе му ја беше решил судбината.

⁸Кога царот се врати од градината на дворецот во просторијата за гозби, каде што пиеше вино, Хаман падна врз леглото каде што лежеше Естер, а царот извика: „Зарем и на царицата ќе ѝ досадуваш, додека сум јас присутен!?“ Само што зборот излета од устата на царот, на Хаман му го покрија лицето.

⁹Тогаш Харвона, еден од царските евнуси рече: „Видете, бесилките што ги направи Хаман за Мордахај, оној кој проговори и му помогна на царот, стојат пред домот на Хаман високи педесет лакти.“ А царот рече: „На нив обесете го!“

¹⁰Така Хаман го обесија на бесилките кои тој ги направи за Мордахај, а гневот на царот се смири.

Глава 8

Царскиот указ во корист на Евреите.

¹Уште истиот ден царот Ксерксес ѝ го даде на царицата Естер целиот имот на Хаман, непријателот на Евреите, а Мордахај дојде пред царот, зашто Естер кажа што ѝ е тој. ²Го зеде царот прстенот-печат, што го беше одзел од Хаман и му го даде на Мордахај, а Естер го назначи Мордахај да раководи со имотот на Хаман.

³Естер повторно му се помоли на царот и падна пред неговите стапала. Плачеше и молеше да го сопре злото на Хаман Агагиецот и она што тој го кроеше против Евреите. ⁴Тогаш царот го протегна до Естер својот златен жезол, па се дигна Естер, застана пред царот

⁵и рече: „Ако му е на царот така угодно и ако јас сум нашла милост пред него, ако е ова исправно според царот и јас сум нашла наклоност во неговите очи, нека се напише наредба со која се поништуваат^[36] писмата на Хаман, синот на Хамедата, Агагиецот, кои тој ги напиша за да се уништат Евреите кои живеат во сите области на царот. ⁶Зашто како можам јас да поднесам да го гледам тоа страшно зло што ќе падне на мојот народ, и како можам да поднесам да го гледам уништувањето на моето семејство.“

⁷Тогаш царот Ксерксес им одговори на царицата Естер и на Евреинот Мордахај: „Ете, имотот на Хаман ѝ го дадов на Естер, а него го обесија на бесилки, зашто тој дигна рака на Евреите. ⁸Сега вие напишете^[37] во корист на Евреите сѐ што сметате за потребно, нека биде тоа од името на царот и запечатете го со царскиот печат, зашто она што ќе се напише во името на царот и ќе се запечати со царски печат, не може да биде отповикано.“

⁹И така, на дваесет и третиот ден од третиот месец^[38], а тоа е месецот сиван, повикани беа царските записничари и беше запишано сѐ што Мордахај им нареди во врска со Евреите на сатрапите, на управителите и на благородниците во областите, од Индија па сѐ до Куш, сто дваесет и седум области, на секоја област со нејзиното писмо, на секој народ на неговиот јазик, и на Евреите со нивното писмо и на нивниот јазик. ¹⁰И беше запишано од името на царот Ксерксес и беше запечатено со царскиот прстен-печат, па испратија писма преку гласници, кои јаваат на брзи царски коњи, одгледани во коњушници.

¹¹Тогаш царот им дозволи на Евреите во сите градови да се соберат и да се заштитат. Да ги убијат, уништат и истребат сите вооружени војски од народите и областите кои ќе ги нападнат нив, нивните деца и жени, а нивните имотите да ги ограбат, ¹²и тоа во ист ден во сите области на царот Ксерксес, во тринаесеттиот ден од дванаесеттиот месец^[39], а тоа е месецот адар. ¹³Препис од овој указ да се донесе како закон во секоја област и да им се објави на сите народи, за да бидат подготвени Евреите за тој ден и да им се одмаздат на своите непријатели.

¹⁴Излегоа гласниците јавајќи на царските коњи, брзајќи потерани од царската наредба, а указот беше издаден во престолнината Суса.

¹⁵Мордахај си замина од кај царот во царска наметка, сина и бела, голема круна од злато и долга наметка од нежно ленено платно и пурпур, а градот Суса се радуваше и славеше. ¹⁶За Евреите настапи време на среќа и радост, задоволство и чест. ¹⁷Во секоја област, во секој град, во секое место каде што пристигнуваше царскиот указ, радост и задоволство се ширеше меѓу Евреите, славје и веселба. И многу луѓе од останатите народи станаа Евреи, затоа што ги беше фатил страв од Евреите.

Глава 9

Победа на Евреите.

¹На тринаесеттиот ден од дванаесеттиот месец, а тоа е месецот адар, кога требаше царскиот указ и неговата наредба да бидат извршени, тогаш кога непријателите на Евреите се надеваа дека ќе ги надвијат, сега ова се сврте и Евреите дигнаа рака на оние што ги мразеа. ²Се собраа Евреите по градовите во сите области на царот Ксерксес за да тргнат против^[40] оние кои го бараа нивното уништување. И ниту еден човек не можеше да им се спротивстави, зашто силен страв ги беше фатил сите народи од нив. ³Сите благородници во областите, сатрапите, управителите и оние што ги спроведуваа царските работи им помагаа на Евреите, зашто страв ги беше фатил од Мордахај, ⁴зашто истакнат беше Мордахај во царскиот дворец и угледот негов се прошири низ сите области, зашто човекот Мордахај стануваше сѐ посилен и посилен.

⁵И така Евреите ги поразија сите нивни непријатели, прободувајќи ги со меч, убивајќи ги и уништувајќи ги, а на оние што ги мразеа им направија сѐ што сакаа. ⁶Во престолнината Суса Евреите убија и уништија петстотини мажи. ⁷Исто и во Першандата, Делфон и Аспата, ⁸во Пората, Адалиа и Аридата, ⁹во Пармашта, Арисај, Аридај и Ваизата. ¹⁰Ги убија десетте синови на Хаман, синот на Хамедата и непријателот на Евреите, но на ограбено^[41] рака не ставија.

¹¹Истиот ден се изнесе пред царот бројот на погубените во престолнината Суса, ¹²па царот ѝ рече на царицата Естер: „Во престолнината Суса Евреите убија и уништија петстотини мажи и десетмината синови на Хаман. Што направија во останатите царски области? Кажи сега што бараш и ќе ти биде дадено. Кажи ја твојата молба и ќе ти биде исполнета.“

¹³А Естер одговори: „Ако му е по волја на царот, нека им биде даден на Евреите кои се во Суса и утрешниот ден за да го исполнат указот, а десетмината синови на Хаман нека ги обесат на бесилките.“

¹⁴И така царот нареди ова да се изврши, па беше издаден указ во Суса и десетмината синови на Хаман беа обесени. ¹⁵Се собраа сите Евреи кои беа во Суса на четиринаесеттиот ден од месецот адар и убија во Суса триста мажи, но на ограбено рака не ставија.

¹⁶А останатите Евреи кои беа во царските области се собраа за да се заштитат и да се ослободат од нивните непријатели, да ги убијат оние што ги мразат, седумдесет и пет илјади, но на ограбено рака не ставија. ¹⁷Бидна тоа на тринаесеттиот ден од месецот адар, а на четиринаесеттиот се одморија и го направија тој ден - ден за прослава и радост.

Прославување на Пурим.

¹⁸Но Евреите кои беа во Суса се собраа и на тринаесеттиот и на четиринаесеттиот ден, па се одморија на петнаесеттиот ден и него го направија ден за прослава и радост.

¹⁹Затоа Евреите селани, оние што живеат во неутврдени градови и селски области го слават^[42] четиринаесеттиот ден од месецот адар, се радуваат и се веселат и тој ден им е за правење добри дела и давање подароци на своите пријатели.

²⁰Ги запиша овие настани Мордахај и испрати писма до сите Евреи кои се во сите области на царот Ксерксес, блиски и далечни, ²¹за да им наложи секоја година да го слават четиринаесеттиот и петнаесеттиот ден од месецот адар. ²²Зашто тие се деновите кога се ослободија Евреите од нивните непријатели, тоа е месецот кој се претвори од тага во радост, од жалост во славје. Нека пазат на тие денови на веселба и радост, да даваат подароци во храна еден на друг и дарови за сиромашните! ²³Се согласија Евреите и почнаа да слават, како што им беше напишал Мордахај, ²⁴оти Хаман, синот на Хамедата, Агагиецот и непријателот на сите Евреи спремаше завера против Евреите, за да ги уништи. Фрли пур, а тоа значи жрепка, за сосема да ги уништи. ²⁵Но кога таа завера стаса пред царот, тој написмено нареди сето зло што тој го спремаше против Евреите да му се врати на глава, да го обесат и него и неговите синови на бесилки. ²⁶Затоа овие денови се нарекуваат Пурим, од зборот пур. Затоа, заради сите зборови кои во ова писмо беа запишани, заради сѐ што видоа и што им се случи, ²⁷го востановија Евреите и го прифатија, тие и нивните наследници и сите оние кои ќе им се приклучат. И не треба да го пропуштаат, туку да пазат на него, да го слават секоја година на овие два дена, како што им беше пропишано и востановено за нив тоа време. ²⁸А овие денови треба да се памтат и да се пазат во секое поколение, во секое семејство, во секоја област и во секој град. Деновите на Пурим никогаш да не престанат меѓу Евреите, во нивното сеќавање, ниту да одумрат меѓу нивните наследници.

²⁹Така напиша царицата Естер, ќерката на Авихаил и Евреинот Мордахај, со целата власт што ја имаше, за да се потврди ова второ писмо за Пурим. ³⁰И испрати писма до сите Евреи во сто дваесет и седумте области на царството на Ксерксес, испрати зборови на добра волја и охрабрување, ³¹за да се востановат овие денови на Пурим, како што им беше одредено времето, токму онака како што пропиша за нив Евреинот Мордахај и царицата Естер, и токму онака како што си беа востановиле за себе и за своите наследници времиња за постење и жалост. ³²Указот на Естер ги потврдува правилата за Пурим и влегува во записот.

Глава 10

Големината на Мордахај.

¹И наложи царот Ксерксес данок за целото свое царство, сѐ до морските брегови. ²А сите дела на сила и моќ, заедно со големината на Мордахај, кого царот го воздигна, зарем не се запишани во книгата на летописите на царевите од Медија и Персија? ³Ете, Евреинот Мордахај стана втор до царот Ксерксес и возвеличен меѓу Евреите, ценет од многумината свои пријатели, оној што работи за доброто на својот народ и зборува во корист на сите свои роднини.

Забелешки

1. Евр. Ахашверош. Ксерксес е транслитерација на персиското име Кшајаршан, која преку грчкиот јазик се одомаќила и кај нас. Инаку Ксерксес го наследил својот татко Дарие и владеел од 486 до 465 г. пр. Хр.
2. Област во горниот тек на Нил.
3. Според Херодот, Дарие го организирал своето царство на дваесет сатрапии, а областите биле помали административни единици и делови од секоја сатрапија. Над секоја сатрапија владеел сатрап (3:12, 8:9, 9:3).
4. Престолнината Суса била утврден комплекс на дворци, јасно одвоен од околниот град (3:15; 4:1-2,6; 8:15)
5. Во 483 и 482 г. пр. Хр. Составот на гостите и траењето на гозбата укажуваат дека овој собир веројатно бил свикан за да се приготви походот против Елинските полиси. Таков собир е опишан и од Херодот.
6. Евр. Парас.
7. Евр. Мадај.
8. Некој вид скапоцен камен.
9. Букв. според раката на царот.
10. Астролози.
11. Букв. кои го гледаа лицето на царот.
12. Неотповикливоста на Персиските закони е спомната и во 8:8 и Да 6:8.
13. Или: „секој маж треба да биде господар во својот дом и неговиот говор треба да се употребува во неговиот дом.“, веројатно мислејќи на етнички мешаните бракови.
14. Естер била одведена кај царот во седмата година од неговото владеење, односно во декември 479 г. пр. Хр.
15. Повеќето Евреи во Вавилон имале по две имиња, едно еврејско и едно паганско, така на пример Естер имала еврејско име Хадаса. Еврејското име на Мордахај не е запишано, а паганското име веројатно е изведено од името на вавилонскиот бог Мардук. Таблиците од Борсипа, близу до Вавилон, спомнуваат писател по име Мардукаја, кој бил сметководител или висок службеник во престолнината Суса во времето на царот Ксерксес.
16. Јеконија, изведено од Евр. Јехоиахин 2 Цар 24:8-17, 2 Лет 36:9-10;
17. Хадаса значи: од мирта.
18. Естер е изведено или од персискиот збор за ѕвезда, или од името на вавилонската божица Иштар.
19. Букв. му стана пријатна.
20. Еврејскиот збор можеби подразбира ослободување од даноци, ослободување на робови, простување на долгови и ослободување од служење војска.
21. Букв. според раката на царот.
22. Кај старите градови, портите биле главни собиралишта и места за трговија.
23. Букв. да испратат рака против Ксерксес.
24. Обесени или набодени на колец.
25. Букв. место за седење.
26. Причината зошто Мордахај не клечел пред Хаман и не му оддавал чест не е вториот закон (2 Мој 20:4). Евреите им оддавале чест и клечеле пред цареви (1 Са 24:8, 2 Са 14:4, 1 Цар 1:16) и пред други личности (1 Мој 23:7, 33:3; 44:14). Едно објаснување е дека се работи за омразата која веќе долго време постоела меѓу Амалекијците и Евреите. Таа омраза почнува уште во времето на избавувањето од Египет (2 Мој. 17:8-16; 4 Мој. 25:17-19) и продолжува низ историјата на Израел (1 Са 15; 1 Лет 4:43 и Естер ). Хаман е наречен Агагиец, што се поврзува со амалекискиот цар Агаг (1 Са 15:20 ). Друго објаснување е дека Хаман бил разузнавач во корист на македонското царство, кое граничело со персиското. Мордахај знаел за тоа и барал повод да го раскринка. Тука зборот Агагиец се доведува во врска со старата македонска престолнина Ајга, попозната како Егеј.
27. Букв. рака против Мордахај.
28. Април или мај, 474 г. пр. Хр, во петтата година од царувањето на Естер.
29. Според Септуагинтата: да го одберат денот и месецот. И жрепката падна на дванаесеттиот месец, а тоа е месецот адар.
30. Името на народот намерно не е спомнато, бидејќи Евреите, иако имале посебни закони и обичаи, ги почитувале царските закони, и тоа на царот сигурно му било познато.
31. Околу 375 тони.
32. На седми март, 473 г. пр. Хр.
33. Тоа што Мордекај знаел за точниот износ на пари покажува дека тој веројатно бил висок службеник на царот Ксерксес.
34. За тој закон пишува и Херодот (3.118,140).
35. Букв педесет кубити, околу дваесет и три метри.
36. Указот на царот не можел да се отповика, но можело со нов указ на Евреите да им се обезбеди заштита.
37. Без формално да се отповика претходниот указ, се издава нов со кој се поништува дејството на претходниот.
38. На 25 јуни, 474 г. пр. Хр., два месеци и десет дена после донесувањето на Хамановиот указ.
39. На 7 март 473 г. пр. Хр. Езра ќе ги поведе Евреите кон Ерусалим (Езр 7:9).
40. и испратија рака.
41. Саул скапо го чинело ограбувањето на Амелекијците, 500 години порано (1 Са 15:17-19).
42. Денеска Пурим се слави на четиринаесетти насекаде меѓу Евреите, освен во Ерусалим, каде што се слави на петнаесеттиот ден од месецот адар.