Темко Попов/ Писмо до Деспот Баџовиќ

Писмо на Темко Попов до Деспот Баџовиќ од Темко Попов

9 мај 1888 година, Солун.

„

Драги Деспоте, Во предговороф на ова писмо ќје ти предизвестам, оти ја кје се помачам да ти пишам, колку је можно, на наше наречие замствајки оние речи, кои ја и незнам, со блгарски. Шчо да се чинит инака, Деспоте! Нашето наречие кога можело да диктира на другите славјански наречиа, останале наисиромашко и, како питач, соружит рака било на блгарското, било на српското и дури на Руското! Не отричам ја оти своите славјански наречиа, се сходни помегу си и оти природно је да се взаемеет едното от другото, а не до вакво дередже (дже - не знам како се пишит) до кое е дошло нашето кутро наречие, шчо да не можит чоек да си искажит мислите, без да употребит блгарски речи, ако тој имат живено у блгарско, српско - ако у српско. Вистина, нашево наречие, како најсходнос о српското требит од него да црпит оние речи, кои ги немат у речникот си, но каде ни је нашиот речник, каде се нашите филолози, кои да может да се завземеет со овај важен вопрос т.ј. да ни составеет граматика и други најнужни учебници, барем за основните училишча? Немајки наши филолози, каде се српските, кои да знает нашево наречие и да сочинеет овие елементарни необходни книги со такво научно безпристрастие штото тамо само да употребеет српски, вместо дополнителни, каде неможеет да најдеет Македонски речи, а и да се водеет от слеп патриотизам и, вместо да составеет македонски учебници, да сочинеет чисто српски. Да не се лажиме, Деспоте, националниот дух у Македониа до такво дередже денеска је стигнал, штото и сам Исус Христос ако слезит от небоно неможит да го уверит Македонеца, оти је блгарин или србин, освен оние Македонци у кои веке пропагандата блгарска се имат вкоренено. За да се увериш ти во ова нешчо требит да земеш блгаризма пред очи. Блгарската пропаганда ево веке се чинеет 20 години, каде работат у Македонија, во најслепите времина, кога грцизмот - сосвем чужда нациа, беше зафатил да се фкоренвит во срцето Македонско; и Македонците кога видоа зрак от славјанизам, фрлиа се, као слепи во пазуите му, без да пулеет на разликата му. Стигаше за ними шчо се откинаа от грцизмот. Но шчо да чинат сега т.ј. после двадесет години блгарски маки, акимлаци и немилосни парични жертви? Се чинит она, Драги ми Деспоте, шчо е природно, но за блгарите неочекувано т.ј. сега секој македонец признава, оти тој не је блгарин и гласно исповеда својата нациа, ако и да се ползувеет ушче от блгарски срества, немајки, разуме се, свои. После, от како вигаме ние оти блгаризмот пропадат вака ужасно, можно ни је да се вервит, на некаков успех за распространенјето на друг, какоф и да је тој, славјански јазик? Ја не вервам, а таа исто не вервам и ти да вервиш. Зато ние, Драги ми Деспоте, бефме зафатиле ушче од лани и дори от олим-лани да препорачааме да се отвореет македонски училишча со ова наречие, штото колку је можно да се искоренвеет блгаризмите, кои се имеет пикнато от отворанјето на блгарските училишча во Македониа, и да се замествеет со поприродните т.ј. српските. Мене никој не може да ме разубеди оти по инакоф начин можеат да се збратимосеет овие два братски народа и јазика. Најглавната работа је Македониа да се помакедончит. Ваш пријателј Т. Попов[1]

“

Наводи

1. Народна библиотека Белград, - фонд - Јован Хаџи Васиљевиќ, П 413/III,