Зошто ние Македонците сме одделна нација

Зошто ние Македонците сме одделна нација од [[автор = Васил Ивановски, под псевдоним Бистришки]]

декември 1934 г.

Зошто ние Македонците сме одделна нација

Во последниот број (31) на забранетиот, од страна на софиската воено-фашистичка диктатура, орган на македонската прогресивна емиграција „Македонско знаме“ беше поместена статијата под наслов „Што е нација“. Поради драконската цензура во статијата се дава општа поставка на прашањето и се говори за хрватската нација, без да се дава конкретно објаснување за македонкста нација. Тука ние ја доразвиваме таа статија, запирајќи се специјално на Македонија и одговараме на прашањето: Зошто ние Македонцие сме одделна нација?

Одговорот на тоа прашање, пред се’, е од огромно политичко значење. Познато е дека како бугарскиот, така и српскиот и грчкиот империјализам го одрекуваат постоењето на македонската нација. Според првиот, Македонците се „најдобриот дел од бугарската нација". Според вториот, Македонците се „чисти Срби" а според третиот, Македонците се „словеногласни Елини". Така, секој од тие наши поробувачи го „оправдува" задржувањето под свое ропство на соодветниот поробен дел од нашата татковина и истовремено ги оправдува претензиите за завладување на цела Македонија.

За да ги разобличиме тие маневри на поробувачите и да покажеме дека тие немаат никакво право над Македонија, да ја попречиме нивната асимилаторска политика и да водиме доследна борба за извојување на правото на самоопределување на македонскиот народ до неговото издвојување од бугарската, српската и грчката империјалистичка држава и неговото обединување во самостојна независна република на работниот македонски народ, ние Македонците треба високо да изјавиме дека не сме ниту Срби, ниту Грци, ниту Бугари, туку сме одделна македонска нација која се бори за своето национално ослободување и одделување на своја македонска држава. Се разбира, тоа не треба да го правиме само од политички причини. До колку македонската нација не би постоела, не би можеле да говориме за таква. Меѓутоа, таа е на лице и нејзиното постоење треба да им се предочи на сите. На таков начин до голем степен тоа ќе ја олесни нашата националноослободителна борба.

Во Македонија постојат сите елементи на една самостојна македонска нација, со своја територија и економска целост, со свој јазик и општ национален карактер и со своја македонска историја.

1. Територијата на Македонците е одделна од територијата на грчката, српската и бугарската нација. Таа има утврдени географски и етнографски граници меѓу реката Места, планините Родопи, Рила и Шар, реката Дрим, планината Грамос, реката Бистра и Егејско Море со пространство од 65 илјади кв. километри. Тоа што денеска Македонија е распарчена - тоа е резултат на империјалистичките мировни договори. Раскинувањето на единствената македонска територија на делови и нивното приклучување кон териториите на бугарската, српската и грчката држава е насилно.

2. Економски Македонија претставува една целина одделена од државите што ја владеат. Уште под власта на Турската империја Македонија тргна по патот на својот самостоен развиток подоцна, но независно од Србија, Бугарија и Грција. Ниту една од последниве немаше тесни економски врски и општи трговски патишта со Македонија, иако се наоѓаа заедно со неа, во рамките на една и иста држава - Турција. А со појавата на капиталистичкото стопанство и во Македонија, овде се создадоа внатрешни трговски патишта и пазари со еден општ и главен центар - Солун, а не Белград, Софија или Атина.

Насилното распарчување на стопанската целина на Македонија на три дела и нивното присоединување кон три туѓи економски единици - Србија, Бугарија и Грција - се одрази катастрофално врз стопанството на Македонија. Катастрофален пример за тоа претставува денешната положба на Солун, којшто, откако беше откинат од својата природна економска заднина источна и централна Македонија, сосема опадна, и од првостепено пристаниште на Егејско Море се претвори во жалосен спомен на богат неодамнешен трговски центар. Денеска веќе Солун се наоѓа на трето место во споредба со Атина и Пиреја. Истата судбина ја имаат доживеано и Битола, Охрид и сите други градови во централна и југозападна Македонија, кои, откинати од природниот солунски пазар, се принудени да се служат со за нив неприродниот трговски пат кон Белград. Во иста положба е и Македонија под бугарско ропство, стопанскиот просперитет на која е тесно поврзан со трговските патишта кон Серес, Драма, Кавала, Солун и Струмица, а не со Софија-Видин и Пловдив-Бургас.

3. Јазикот на луѓето што ја сочинуваат македонската нација е словенски, со особен дијалект - македонски. Тој јазик е заеднички за нив. Различните провинцијални (т.е. дијалектни - б.р.) нијанси во македокскиот јазик се резултат на неизживеаните остатоци од некогашната родовска и феудална распокинатост на Македонија. Меѓутоа, провинцијализмот на овој јазик се покрива од еден општ македонски словенски дијалект по кој секој го разликува Македонецот од Србинот, од Бугаринот, од Русинот и од секој човек од која и да е друга словенска нација. Провинцијалните нијанси во јазикот уште не се ликвидирани дури ни кај најразвиените нации а не кај македонската нација којашто е национално поробена, не е организирана во своја национална држава и уште не изградила литературен јазик.

Освен по дијалектот (т.е. по своите особености - б.р.). македонскиот јазик се разликува од српскиот и бугарскиот и по тоа што во него старословенскиот елемент е многу позачуван и содржи повеќе зборови што ги нема во јазиците на соседните и на другите словенски нации.

Бугарските и српските великодржавни шовинисти ја користат блискоста на македонскиот јазик со јазиците на нивните нации за да тврдат дека Македонците се „дел од бугарската нација" или „чисти Срби". А ние Македонците не сме ниту едното, ниту другото. Ние не сме „тесто од кое сешто може да се измеси", како што беше изјавил Цвииќ, еден од агентите-историчари на српската завојувачка политика. Ние сме одделна нација. Сличноста на нашиот јазик со бугарскиот и српскиот е обична сличност меѓу јазици на блиски, но самостојно развиени нации. Таква сличност на јазиците постои помеѓу Русите, Украинците и Белорусите како и помеѓу Хрватите, Црногорците и Србите, но наспроти тоа тие претставуваат одделни нации.

Великобугарските шовинисти особено спекулираат со фактот дека македонскиот јазик е поблизок до бугарскиот отколку до српскиот и тоа им служи како аргумент во нивните тврдења дека Македонците се дел од бугарската нација. Аргументот им е крајно неоснован, зашто и Хрватите по јазик се многу поблиски до српската отколку чешката нација.

При тоа се знае дека не е само јазикот што ја определува нацијата. Дури и еднаков да биде јазикот на Македонците со овој на Бугарите тоа уште не значи дека ние Македонците сме „дел од бугарската нација", кога живееме со поколенија на друга територија, претставуваме одделна стопанска целина, имаме своја историја, специфични нарави, обичаи и така натаму. Англичаните, Ирците и Американците од Соединетите Американски Држави на Северна Америка говорат на еден и ист јазик, но се одделни нации.

4. Четвртата по ред заедничка особина за луѓето што сочинуваат одделна нација е националниот карактер, во тој број и македонската нација. Еднакви се нивните нарави, обичаи, игри, песни, ора и другите народни умотворби коишто повеќе или помалку се разликуваат од (оние на) српската, бугарската и другите словенски нации. Елементите на самостојниот национален карактер на Македонците се толку силни, што наспроти националното угнетување во Македонија тие никогаш не престанале да се пројавуваат. По вечеринки, свадби, имендени итн. тие постојано се пројавуваат и сред емигрантско-бегалските маси во Бугарија, Америка и секаде каде што има такви.

Сите тие елементи, земени заедно, ја составуваат македонската нација. Тие се непобитен доказ за тоа дека ние, Македонците, не им припаѓаме ниту на српската, ниту на бугарската, ниту на грчката нација, туку сме одделна нација.

5. Нациите не се племиња. Како и другите нации, така и македонската нација не се создала од едно племе, туку од неколку различни племиња или, поточно, од делови на неколку различни племиња: Илири, Словени, Бугари, Срби и други. Основниот елемент е словенскиот. Старите Илири се претопија меѓу подоцна дојдените Словени во Македонија. Бугарскиот и српскиот елемент во македонската нација се резултат на тоа што уште пред турското ропство Македонија потпаѓаше ту под болјарска Бугарија, ту под жупанска Србија. Безначајниот бугарски и уште побезначајниот српски елемент во македонската нација е остаток од некогашните воени завојувачи, претежно од болјари и жупани, коишто со текот на времето исто така се претопија сред Македонските Словени.

Според бугарските буржоаски историчари, бугарската нација потекнува уште од времето на цар Аспарух, откако бугарското татарско племе ги потчини Словените што го населуваа североисточниот дел на Балканскиот Полуостров, се претопи меѓу тие Словени, но им наложи да се нарекуваат Бугари, кога се создаде првото бугарско царство. Според овие историчари Македонските Словени исто и на ист начин се влеале во „единственото бугарско национално цело" потчинети на бугарското племе.

Се разбира, историски тоа не е точно. Во тоа време недостигнуваа условите за една бугарска нација поради што недостигнуваше и самата нација. Според тоа, не може да се мисли дека оттогаш Македонските Словени се дел од „една единствена бугарска национална целост“. Тогашната бугарска држава беше разделена на одделни болјарства, строго затворени во себе со мали подцарства, со свои граници и царинарници, без економско, културно и др. заедништво. Населенијата од тие болјарства влегуваа меѓу себе во допир само на бојното поле, во војните помеѓу различните болјарства или во војните со Византија и другите држави, а пак одделни болјари во Бугарија се обединуваа (не сите и не секогаш) околу најсилниот од нив - царот. Во такви услови не можеше да се оформи бугарската нација и уште помалку во неа да се вклучат Македонските Словени, зашто населенијата од различните болјарства во феудална Бугарија не беа обединети ниту во една заедничка територија, ниту во една стопанска целост, што претставуваше пречка за изградување на еден општ јазик и општ национален карактер на населенијата од различните болјарства.

Освен тоа, историски факт е дека Македонските Словени не секогаш беа потчинети под тогашна Бугарија и тогашна Србија. Државата на богомилскиот цар Самуил не беше втора бугарска држава како што сакаат да ја претстават бугарските буржоаски историчари, туку таа беше држава на Македонските Словени што постоеше паралелно со бугарското царство и српското кралство. Таа македонска словенска држава дури подоцна ги беше завладеала Бугарија и Србија.

Великобугарските шовинисти многу сакаат да зборуваат за „единствено бугарско племе" идентификувајќи го со бугарската нација. Тие го кријат историскиот факт дека последната се создаде без оној мал дел Бугари што останаа во Македонија и без Македонските Словени. Бугарската нација се создаде во границите на денешната централна и северна Бугарија, источна Румелија и Добруџа. Главната причина за тоа лежи во стопанството. Како што веќе рековме, во Македонија капитализмот се појави и се разви подоцна независно од капитализмот во Бугарија без да има солидни економски врски меѓу тие две земји. Бугарското национално револуционерно движење, кое се бореше за ослободувањето на бугарскиот народ од ропството на апсолутистичката и беговска Турција, не ја вклучуваше Македонија како објект на својата револуционерна дејност. Тоа доволно покажува дека создавањето на бугарската нација и нејзиното разбудување за самостоен државен живот се изврши без Македонските Словени.

Таква состојба имаме и со српската нација, која исто така се создаде без Македонските Словени и без оној безначаен дел на Срби што останаа во Македонија уште пред таа да падне под турско ропство.

Но и грчките државни шовинисти, за да го оправдаат господството на грчкиот империјализам врз од него завладеаниот дел од Македонија бараат племенска врска меѓу грчката нација и Македонците. Тие препредени шовинисти ја фалсификуваат историјата прогласувајќи го племето на старите Македоно-Илири заедно со водачите на тоа племе - Македон, Филип Македонски и Александар Велики како составен дел од старите Грци. При тоа тие свесно премолчуваат таков еден настан каков што беше населувањето на Македонија со огромна маса Словени за кои им е сосема незгодно да тврдат дека се Грци.

6. Македонската нација има своја историја на културно и политичко пројавување. Браќата Миладиновци се првите македонски просветители. Тие први ги посветија своите сили за разбудување самостојно национално чувство на македонскиот роб. Тие ги опеаја Охрид и Македонија како своја татковина на чисто македонскословенски дијалект. Тие не го учеа македонскиот народ ниту на српски, ниту на бугарски, туку го учеа на родниот македонски јазик. Иако, наспроти тоа, тие македонски просветители зборуваа за бугарштина во Македонија, тоа стануваше под влијание на старото минато кога Македонија со векови се наоѓаше под феудална Бугарија. Поради тоа и борбите за самостојни училишта и цркви против асимилаторската напаст на грчката патријаршија се водеа под формата на бугарштината. Во тоа време македонската нација уште беше во зародување, таа не беше се оформила и, што е најглавно, нејзините економски и политички интереси се’ уште не беа се судриле со завојувачките стремежи на подоцна создадената држава на бугарската нација. Денеска поимот бугарштина во Македонија, како и србизам и елинизам, е синоним на национално и економско ропство применувано врз македонските народни маси од поробувачите-империјалисти.

По браќата Миладиновци доаѓаат многу други народни учители и духовни будители како охридскиот епископ Теодосиј и групата околу весникот „Лоза“, под редакторство на Петар Арсов, кои еднакво се бореа против Грчката патријаршија, Бугарската егзархија и Српската патријаршија, за самостојни македонски училишта и цркви. Тие таканаречени македонски сепаратисти укажуваа на постоењето на одделна македонска нација и пледираа за самостоен државен живот на таа држава.

Од истите средини произлезе Внатрешната македонска револуционерна организација. Петар Арсов влезе во првиот ЦК на таа Организација, а Ѓорче Петров, кој произлегува исто така од тие средини, стана идеолог на Организацијата. Тој уште на времето во духот на сепаратистичката идеја ја напиша книгата „Географијата на Македонија".

Меѓутоа, притисокот на великобугарската пропаганда - Егзархијата и врховистите - се покажа толку силен, што го задуши прашањето за самостојна нација и успеа да внесе во свеста на многу Македонци убедување дека се тие Бугари. Тоа беше спроведено со запирањето на в. „Лоза“, којшто излегуваше во Софија, со прогонувањето од Македонија на епископот Теодосиј и на народните учители коишто не се потчинија на Егзархијата, со забраната на книгата на Ѓорче Петров, која и денес се наоѓа во ракопис во архивата на бугарското воено министерство.

Но наспроти тоа, македонскиот народ со долги и упорни борби за економско ослободување и самостоен државен живот си создаде своја историја. Тие борби во минатото се разгрнаа под раководството на старата Гоце Делчева ВМРО против ропството на турските султани и бегови, како и против аспирациите на балканските држави.

Македонскиот народ со сопствената крв во својата историја ја запиша првата македонска револуција - Илинденското востание, чијшто венец е првата македонска народно-револуционерна република во Крушево.

Откако ВМРО беше врховизирана и претворена во машина на бугарскиот империјализам, ослободителната борба на македонскиот народ не запре туку се подзеде од следбениците централисти-сепаратисти, левицата на ВМРО, на чело со Горче Петров, Петар Арсов, Сандански, Димо X. Димов и Чернопеев. Денес во новите услови борбата на македонскиот народ против новите поробувачи - српскиот, бугарскиот и грчкиот империјализам за национално, политичко и економско ослободување се води со уште поголема упорност и доследност под раководството на ВМРО (Обединета).

Целата таа македонска историја не е само пројава на македонската нација, не е само нејзин стремеж кон своја национална држава, туку таа, македонската историја, во исто време е елемент што го дооформува и доопределува самостојниот карактер на македонската нација.

Се разбира, освен македонската нација, во Македонија имаме и други инородни националности: Власи, Евреи, Турци, Грци, Албанци, Срби, Роми. Иако се наоѓаат на една територија со македонската нација, иако нивниот економски живот непосредно е поврзан со последната, тие националности не влегуваат во македонската нација бидејќи секоја од нив си има специфичен карактер.

Инородните националности во Македонија активно учествуваат во македонското ослободително движење бидејќи и тие се заинтересирани за создавањето на независна македонска република на трудбениците, за да добијат национална рамноправност и економско ослободување, за да живеат во мир и заедно со македонската нација да го подигнат својот и општиот културен и економски живот на македонскиот работен народ.

Бистришки

На оригинален правопис

Централен комитет на Македонския Народен сѫюз юли. 1934 год,

Председател: Смиле Войданов

Секретар: Гео Пирински

Защо ние македонцитe сме отделна нация?

В последния брои (31) на забранения от софийската военнофашистка диктатура орган на македонската прогресивна емиграция «Ма­кедонско Знаме» бе поместена статия под заглавие «Що е нация». Поради драконовската цен­зура, в статията се дава обща постановка на въпроса и се говори за хѫрватската нация, без да се дава конкретно обяснение на македонс­ката нация. Тук ние доразвиваме тази статия като се спираме специално на Македония и от­говаряме на вѫпроса — защо ние македонците сме отделна нация?

Отговора на този вѫпрос преди всичко е от огромно политическо значение. Известно е, че както бѫлгарския, така и срѫбския и грѫц­кия империализми отричат сѫществуването на македонска нация. Според пѫрвия, македонци­те са «найдобрата част от бѫлгарската нация». Според другия, македонците са «чисти сѫрби». Според третия—македонците са «славяногласни елини». Така всеки от тия наши поробители «оправдава» задѫржането под свое иго на сѫответната поробена част от нашата родина, оп­равдава претенциите, за завладяване, на цела Македония.

За да разобличим тези маневри па поро­бителите и покажем че те немат никакво право над Македония, за да попречим на техната асимилаторска политика и за да водим последователна борба за извоюване правото на са­моопределение на македонския народ до него­вото отделяне от бѫлгарската, срѫбската и грѫцка империалистически държави и обединим в самостоятелна независима република на трудеция се македонски народ, ние македонците требва високо да заявим че не сме нито сѫрби, нито гѫрци, нито пѫк бѫлгари, а сме отделна македонска нация, която се бори за своето национално освобождение и отделяне в своя македонска дѫржава. Но не само от политически сѫображения требва да направим това. Ако македонската нация не би сѫществувала, не бихме могли да говорим за такава. 0баче, тя е на лице и нейното сѫществуване требва да се посочи на всички, защото това ще улесни до голема степен нашата националноосвободителна борба.

В Македония са на лице всички елементи, на една самостоятелна македонска нация с своя територия и икономическа целост, с свои език и общ национален характер, и с своя македон­ска история.

1. Територията на македонците е отделна от територията на грѫцката, срѫбската и бѫлгарската нации. Тя има своите установени географически и етнографически граници между реката Места, планините Родопи, Рила и Шар, реката Дрин, планината Грамос, реката Бистрица и Егейско море, с едно пространство от 65 хиляди кв. километри. Ако днес Македония е разпокъсана — това е резултат на империа­листическите «мирни» договори. Разпокѫсва­нето на единната македонска територия на час­ти и приключването на тези части към терито­риите на бѫлгарската, срѫбската и грѫъцка дър­жави стана насилствено.

2. Економически Македония представлява едно цело, отделно от дѫржавите, които я владеят. Още под владичетвото на турската империя Македония трѫгна към своето развитие самостоятелно, по кѫсно, по независимо от Сѫрбия, Бѫлгария и Гѫрция. Нито една от тези последните немаше здрави економически връзки и общи търговски пѫтища с Македо­ния, макар че те се намираха заедно с нея в пределите на една и сѫща дѫржава — Турция. А след като вѫзникна капиталистическото сто­панство и в Македония, там се сѫъздадоха вѫт­решните тѫрговски пѫтища и пазари на само­стоятелна нога, с един общ и главен център — Солун, а не Белград, София или Атина.

Насилственото разпокѫсване економическото цело на Македония на три части и присѫединението на тези части към три чужди економически единици — Сѫрбия, Бѫлгария и Гѫрция — се отрази катастрофално на стопан­ството в Македония. Крещящ пример за това служи днешното положение на Солун, който, след като биде лишен от естествения му економически хиндерланд — източна и централна Македония, съвсем западна, и от първостепенно пристанище на Бeлото море се превѫрна в един печален спомен за богат неотдавнашен тѫрговски център: днес Солун стои вече на трето место в сравнение с Атина и Пирея. Сѫ­щата участ постигна и Битоля, Охрид и всички други градове в централна и югозапанда Ма­кедония, които, откѫснати от естественото со­лунско дебуше, са принудени да си служат с неестествения за тях тѫрговски пѫът кѫм Бел­град. Сѫщото е и за Македония под бѫлгар­ско иго, чието економическо преуспеване е тесно свѫрзано с тѫрговските пѫтища кѫм Серес, Драма, Кавала, Солун и Струмица, а не с София — Видин и Пловдив Бургаз.

3. Езика на хората, сѫставляващи македон­ската нация, е славянски, с особен диалект — македонски. Този език е общ за тех. Различ­ните провинциални отенѫци в македонския език са неизживено следствие от некогашиата родова и феодална разпокѫсаност на Македо­ния. Но провинциализма на тоя език се покри­ва от един общ македонославянски диалект, по които всеки би различил македонеца от сѫр­бина, бѫлгарина, русняка и от всеки човек от коя и да е друга славянска нация. Провинционалните отенѫци в езика не са още ликвидирани, дори и у найразвитите нации, а камо ли у македонската нация, която е национално поробена, не е организирана в своя национална дѫржава и не си е още изработила свой литературен език.

Освен по диалекта, македонския език се различава от срѫбския и бѫлгарския още и по това, че в него старославянския елемент е мно­го позапазен и сѫдѫржа множество думи, кои­то липсват в езиците на сѫседните и други славянски нации.

Бѫлгарските и срѫбски великодѫржавни шовинисти използуват близоста на македонс­кия език с езиците на техните нации, за да твѫр­дят, че македонците са «част от бѫлгарската нация» или «чисти сѫрби». А ние, македонците, не сме нито едното нито другото. Ние не сме и «тесто, от което може всичко да се измеси», както беше заявил Цвиич, един от агентитеисторици на срѫбската завоевателна политика. Ние сме отделна нация. Сходството на нашия език с бѫлгарския и срѫбския е обикновено / сходство между езици на близки, но самостоятелно разпили се нации. Такѫво сходство на езиците имаме между русите, украинците и белорусите, както и между хѫрватите, черногор­ците и сѫърбите, но въпреки туй те представля­ват отделни нации.

Великосрѫбските шовинисти особено спекулират с факта, че македонския език е поблизо до бѫългарския, отколкото кѫм срѫбския, и това им служи като аргумент в техните твѫрдения, че македонците са част от бѫлгар­ската нация. Аргумента им е крайно неоснователен защото и хѫърватите по език сѫ много ноблизки до срѫбската отколкото кѫм чехската нация.

При това знае се, че не е само езика, кой­то определя нацията. Дори еднакѫв да бѫде езика на македонците с този па бѫлгарите, това не може да означава, че ние, македонците, сме «част от бѫлгарската нация», щом живеем редица поколения в друга територия, представляваме отделно економическо цело, щом имаме своя история и специфични нрави, обичаи и пр. Англичаните, ирландците и американците от Сѫединените щати на северна Америка говорят на един и сѫщ език, но са отделни нации.

4. Националния характер е четвѫртия по ред общ белег за хората, сѫставляващи отдел­на нация, в това число и македонската нация. Еднакви са техните нрави, обичаи, игри, песни хора и другите народни умотворения, които повече или помалко се отличават от срѫбска­та, бѫлгарската и другите славянски нации. Еле­ментите на самостойния национален характер на македонците са толкова силни, че вѫпреки националния гнет в Македония, те никога не престанаха да се проявяват. По вечеринки, свадби, именници и пр. те постоянно се проявяват и всред емигрантскобежанските маси в Бѫълга­рия, Америка и другаде, гдето има такива.

<друг цитат>Всички тези елементи, взети заедно, дават македонската нация. Те са неопровержимо Доказателство за това, че ние, македонците, не принадлежим нито към сръбската, нито към българската, нито към гръцката нация, а сме отделна нация.

5. Нациите не са племена. Както другите нации, така и македонската нация не се е сложила от едно племе, а от няколко различни племена или, по право, от известни части на няколко различни племена: илирийци, славяни, българи, сърби и други. Основният елемент е славянският. Древните илирийци се претопиха между дошлите покъсно славяни в Македония. Българският и сръбският елемент в македонската нация се дължи на това, че още преди турското иго Македония попадаше ту на болярска България, ту на жупанска Сърбия. Незначителният български и още понезначителният сръбски елемент в македонската нация се състои от някогашните военни завоеватели, предимно от боляри и жупани, които в течение на времето също се претопиха всред македонските славяни.

Според българските буржоазни историци, българската нация си води началото още от хан Аспаруховото време, след като българското татарско племе подчини славяните, населяващи североизточната част на Балканския полуостров, като това племе се претопи всред тия славяни, но им наложи да се наричат българи, когато се създаде първото българско царство. Според тези историци македонските славяни също и по този начин се вляха в „единното българско национално цяло”, подчинени на българското племе. Разбира се, исторически това не е вярно. През това време липсваха условията за една българска нация, поради което липсваше и самата нация. Следователно, не може да се мисли, че оттогава македонските славяни са част от „едно единно българско цяло”.

Тогавашната българска държава беше разделена на отделни болярства, строго затворени в себе си малки подцарства, със свои граници и митници, без икономическа, културна и пр. общност. Населенията от тия болярства влизаха в съприкосновение помежду само на полесраженията, при войните между различните болярства или при войните с Византия и другите държави, когато отделни боляри в България се сплотяваха (не всички и не винаги) около найсилния от тях царя. При тия условия не можеше да се оформи българската нация и още помалко да се включват в нея македонски славяни. Защото населението от различните болярства във феодална България не бяха обединени нито в една обща територия, нито в едно икономическо цяло, което пък се явяваше пречка за изработване на един общ език и общ национален характер на населенията от различните болярства.

При това исторически факт е, че македонските славяни не всякога бяха подчинени на тогавашна България и тогавашна Сърбия. </друг цитат>Дѫржавата на богомилеца цар Самуил не беше втора бѫлгарска дѫржава, както искат да е представят бѫлгарските буржоазни историци, а тя беше дѫржава на македонските славяни, сѫществуващи наред с бѫлгарското царство и срѫбското кралство. Тази македонска славянска дѫржава покъсно беше дори завладела Бѫлгария и Сѫрбия.

Велико бѫлгарските шовинистимного оби­чат да приказват за «единно бѫлгарско племе», отождествявайки го с бѫлгарската нация. Те крият историческия факт, че последната се сѫздаде без онази малка част бѫлгари, които ос­танаха в Македония, и без македонските слав­яни. Бѫлгарската нация се сѫздаде в предели­те на днешната централна и северна Бѫлгария, източна Румелия и Добруджа. Главната причи­на за това лежи в економиката. Както вече ка­захме, в Македония капитализма възникна и се разви покъсно независимо от капитализма в Бѫлгария, без да има солидни економически врѫзки между тия две страни. Бѫлгарското националреволюционно движение, което се бо­реше за освобождението на бѫлгарския народ от игото на абсолютнна и бейска Турция, не включваше Македония в обекта на своята революционна дейност. Това достатъчно показва че създаването на бѫългарската нация и нейно­то пробуждане за самостоятелен дѫржавен живот се извърши без македонските славяни.

Такова положение имаме и с срѫъбската нация, която също така се сѫздаде без македонските славяни и без оная незначителна част сѫърби, останали в Македония още преди тя дя попадне под турско иго.

Но и грѫцките дѫржавни шовинисти, за да оправдаят господството на грѫцкия империализъм на завладената от него част от Ма­кедония, тѫрсят племенна врѫзка между грѫц­ката нация и македонците. Тези истѫнчени шо­винисти фалшифицират историята, таксувайки племето на древните македоноилирийци, заедно с вождовете на това племе — Македон, Филип Македонски и Александър Велики, като сѫставна част от древните гѫрци. При това те сѫзнателно замѫлчават такъво едно сѫбитие като заселването на Македония с огромна маса славяни, за които им е сѫвсем неловко да твѫрдят, че са гѫрци.

6. Македонската нация има своя история на културно и политическо проявление. Братя Миладинови са пѫрвите македонски просветители. Те пѫрви посветиха силите си за пробуж­дане самостойно национално чувство на маке­донския роб. Те вѫзпяха Охрид и Македония като свое отечество на чисто македонославянски диалект. Те не учеха македонския народ нито на срѫбски, нито на бѫлгарски, а го учи­ха на родния македонски език.

Ако вѫпреки това тези македонски просветители говореха за бѫлгарщина в Македония, това ставаше под влиянието на старото минало когато Македония цели векове се намираше под феодална Бѫлгария. Поради което на борбите за самостойни училища и черкви, против, асимилаторската напаст на грѫцката патриаршия се водеше под формата на бѫлгарщината.

По онова бреме македонската нация бе още в зародиша си, тя не се беше оформила и най главното, нейните економически и политически интереси не се беха още сблѫскали с завоевателните стремежи на сѫздалата се покѫсно дѫржава на бѫлгарската нация. Днес понятието бѫлгарщина в Македония, както и срѫбщина и елищина е синоним на национално и економическо робство над македонските народни маси, упражнявано от поробителите империалисти.

Подир братя Миладинови идат редица други народни учители и духовни будители, като охридския епископ Теодосии, групата окол в. «Лоза», с редактор Петѫр Арсов, които еднакво се бореха против грѫцката патриаршия, бѫлгарската екзархия и срѫбската патриаршия, за самостойни македонски училища и черкви. Тези тѫй наречени македонски сепаратисти доказваха на сѫществуването на отделна македонска нация и пледираха за самостоятелен дѫржавен живот за тази дѫржава.

От сѫщите среди се сѫздаде вѫтрешната македонска революционна организация. Петѫр Арсов влиза в пѫрвия Ц. К. на тази организация, а Гйорче Петров изхождащ сѫщо от тези среди, стана идеолог на организацията.

Той навремето още написа книгата «Географията на Македония» в духа на сепаративната идея.

Натиска на великобѫлгарската пропаганда, обаче, екзархията и вѫрховистите се указа толкопа силен, че задуши вѫпроса за самостоятелна нация и успе да втѫлпи в сѫзнанието на много македонци убеждението, че те са бѫлгари. Това бе сѫпроводено с спирането на в. «Лоза», излизащ в София, с изгонването от Македония на епископ Теодоси и на народните учители, които не се подчиняваха на екзархията, с недопущане книгата на Гйорче Петров, която се намира и днес като рѫкопис в архивата на бѫлгарското военно министерство.

Nо вѫпреки това македонския народ си сѫздаде с дѫлги и упорити борби за економическо освобождение и самостоятелен дѫржавен живот своя история. Тези борби в миналото се разгѫрнаха под водителството на старата Гоце Делчева В.М.Р.О, против игото на турските султани и бейове, както и срещу домогванията на балканските дѫржави.

Македенския народ с крѫвта си записа в своята история пѫрвата македонска революция Илинденското вѫзстание, чийто венец е пѫрвата македонска народнореволгоционна република в Крушево.

След като ВМРО биде овѫрховизирана и превѫрната в машина на бѫлгарския империализам освободителната борба на македонския народ не спре а се поде от последователите централистисепаратисти левицата на ВМРО начело с Гйорче Петров, Петѫр Арсов, Сандански, Димо Х. Димов и Чернопеев.

При новите условия днес, борбата на македонския народ против новите поробители — срѫбския, бѫлгарския грѫцкия интнернализам, за на­ционално, политическо и економическо осво­бождение се води с още поголема упоритост и последователност под рѫководството на ВМРО (обединена).

Целата тази македонска история не е са­мо проявление на македонската нация, не е са­мо нейн стремеж кѫм своя национална дѫржава, но тя, македонската история е сѫщевременно елемент, който дооформява и доопределя самостойния характер на македонска­та нация.

Разбира се, освен македонската нация, в Македония имаме и други инородни националности: власи, евреи, турци, гѫрци, албан­ци, сѫрби, цигани. Макар да се намират в една територия с македонската нация и макар, че икономическия им живот е непосредствено свѫрзан с последната, тези националности не влизат в македонската нация, понеже всека от тех си има специфичен характер.

Инородинте националности в Македония взимат активно участие в македонското освoбодително движение, защото и те са заинресувани в създаването на независима македонска република на трудящите се, за да получат национално равноправие и економическо освобождение, за да живеят в мир и повдигнат заедно с македонската нация своя и общия на македонския трудят се народ културен н економически живот.

Бистрешшки

Извор:

• [1]
• Бистришки Публ. в Резолюция на четвъртия конгрес на Македонския Народен Съюз, с. 42-55. ЦДА, КМф - 36 780/18. Ксерокопие. Печатно.
• В. Ивановски, Зашто ние македонците сме одделна нациjа, Скопjе, 1995.